arşiv

yazılar buna göre etiketlendi; ‘neyde peşrev’

Peşrev Nedir ?

Çarşamba, 12 Ara 2012 yorum yok

Farsça kökenli olan bu kelimenin anlamı “başta olan”, “önde gelen” demektir. Musikide ise peşrev, bir çeşit saz eseri şeklidir.

Peşrev, Klâsik fasılda ve Mevlevî âyininde varsa giriş taksiminden hemen sonra yoksa baş eser olarak icrâ edilir. Yine Mehterde ilk eser olarak icrâ edilir.

Şekli îtibârıyle “4 hâne + 1 teslim”, “6 hâne + 1 teslim”, “3 hâne + 1 teslim” hâllerinde kullanılsa da, en çok “4 hane + 1 teslim” şeklinde bestelenmiştir.

İcrâsı şu şekildedir: “1. Hâne + (varsa Mülâzime) + Teslim + 2. Hâne + (varsa Mülâzime) + Teslim + 3. Hâne + (varsa Mülâzime) + Teslim + 4. Hâne + (varsa Mülâzime) + Teslim => Karar” . Mülâzime, lâzım getiren anlamındadır ve bâzen teslim yerine bâzen de hâneler ile teslim arasında bir köprü kalıbında kullanılır.

1. Hâne: Bestelenilen makâmın ana âhenk ve nağmelerini gösteren kısımdır.
Teslim: Mâkâmın mihenk taşı niteliğindeki özellikleri kullanılır.
2. Hâne: Makâma komşu olan makamlara ya da makâmın uzak özelliklerine temâs edilir.
3. Hâne: Meyan açılır. Makamın tiz bölgeleri ya da pest bölgeleri, ya da genişleme kısımlarının icrâ edilebileceği gibi, çoğu zaman da uzak makamlara san’atlı geçkiler yapılır.
4. Hâne: Makâmın ana hâlindeki şekle dönülür.

Peşrevler musikimizin haritalarıdır. Hem estetik anlamda bir değerdir, hem de makam kullanılışına yön verirler.